Π. Παπακωνσταντίνου: Το χρονικό ενός αναβληθέντος πολέμου

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου*

Η εκστρατεία κατά της Συρίας εξελίσσεται σε μεγαλοπρεπές φιάσκο για την Αμερική

Αντί να λειτουργήσει σαν επίδειξη δύναμης των ΗΠΑ, η προαναγγελθείσα στρατιωτική εκστρατεία της κυβέρνησης Ομπάμα εξελίσσεται σε μεγαλοπρεπές φιάσκο.

Για γέλια και για κλάματα ήταν η εικόνα του Μπαρόκ Ομπάμα στον προαύλιο χώρο του Λευκού Οίκου, έτσι όπως έφτασε στους Έλληνες τηλεθεατές το βράδυ του περασμένου Σαββάτου. Δεδομένου ότι λίγες ώρες πριν οι επιθεωρητές του ΟΗΕ είχαν εγκαταλείψει τη Συρία, όλος ο κόσμος θα στοιχημάτιζε άφοβα ότι το έκτακτο διάγγελμα του Ομπάμα προς το αμερικανικό έθνος θα ανήγγειλε τον προαποφασισμένο πόλεμο.

Αντί γι'αυτό, ο Αμερικανός Πρόεδρος ανακοίνωσε ότι έχει μεν καταλήξει πως πρέπει να «τιμωρήσει» τον Άσαντ για τη θρυλούμενη επίθεση με χημικά όπλα, αλλά, επειδή... σέβεται την κοινοβουλευτική διαδικασία, θα ζητήσει την άδεια του Κογκρέσου - κάτι που σήμανε την αναβολή του πολέμου για ένα δεκαήμερο τουλάχιστον.

Δεν προκαλεί εντύπωση, βέβαια, το γεγονός ότι ο Ομπάμα νοιάζεται μόνο για τη νομιμοποίηση των αποφάσεων του από το αμερικανικό Κογκρέσο, ενώ έχει γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του τους διεθνείς επιθεωρητές, τα Ηνωμένα Έθνη, το Διεθνές Δίκαιο και τη συντριπτική πλειονότητα των εθνών που αντιτάσσονται σε αυτό τον εντελώς παράλογο πόλεμο. Το μόνο που επιβεβαιώνει αυτή η εξέλιξη είναι ότι η Αμερική, είτε με τον Κλίντον είτε με τον Μπους είτε με τον Ομπάμα στο πηδάλιο, επιμένει να θεωρεί τον εαυτό της ως τον ελέω θεού μοναδικό αστυνόμο, δικαστή και δήμιο της ανθρωπότητας.

Το ουσιώδες ερώτημα που μένει αναπάντητο είναι ποιοι λόγοι υπαγόρευσαν στον Μπαρόκ Ομπάμα να υπαναχωρήσει στις «δώδεκα παρά πέντε». Γιατί, βέβαια, στο ισχυρά προεδρικό σύστημα της Αμερικής, ο εκάστοτε ένοικος του Λευκού Οίκου -και κατά το Σύνταγμα αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων-ουδόλως υποχρεούται να ζητήσει άδεια από το Κογκρέσο προτού ρίξει κάμποσους πυραύλους στα κεφάλια Ιρακινών, Αφγανών, Λίβυων ή Σύριων. Ούτε, άλλωστε, οι ηγέτες των δύο μεγάλων κομμάτων ή των δύο σωμάτων του Κογκρέσου είχαν εγείρει παρόμοιο ζήτημα. Εύλογα, επομένως, διερωτάται κανείς:

Για ποιο λόγο ο Μπαράκ Ομπάμα προχώρησε σε αυτή την αναδίπλωση, μετατρέποντας αυτό που θα ήταν επίδειξη δύναμης της Αμερικής στη Μέση Ανατολή σε θεαματικό σύμπτωμα αμηχανίας και αναποφασιστικότητας;

  

Διχασμός και δισταγμός

Όλα δείχνουν ότι οι δισταγμοί του Ομπάμα αντικατοπτρίζουν το βαθύτατο διχασμό των αμερικανικών ελίτ έναντι της συριακής κρίσης και των ηφαιστειακών αναταράξεων στη Μέση Ανατολή γενικότερα.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος, ο οποίος εξελέγη στη βάση της αντίθεσης του στον ολέθριο πόλεμο κατά του Ιράκ, ήταν εξαιρετικά απρόθυμος να εμπλέξει τη χώρα του σε μια νέα στρατιωτική περιπέτεια στη Μέση Ανατολή - και, μάλιστα, σε ένα de facto κοινό μέτωπο με την Αλ Κάιντα και τους φανατικούς ισλαμιστές που πολεμούν το απολυταρχικό, αλλά απολύτως κοσμικό καθεστώς του Ασαντ.

Άλλωστε, μόλις πριν από δύο εβδομάδες ο αρχηγός των αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Ντέμπσι, αποφαινόταν εγγράφως ότι δεν συμφέρει τις ΗΠΑ ούτε ο εξοπλισμός των ανταρτών ούτε η, έστω περιορισμένη, στρατιωτική επέμβαση γιατί δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι η επόμενη συριακή κυβέρνηση θα είναι πιο φιλική έναντι των αμερικανικών συμφερόντων από τη σημερινή.

Ωστόσο, ο Μπαρόκ Ομπάμα αυτοπαγιδεύθηκε το περασμένο καλοκαίρι, όταν δήλωσε ότι ενδεχόμενη χρήση χημικών όπλων από το καθεστώς Άσαντ θα ισοδυναμούσε με υπέρβαση της «κόκκινης γραμμής», υπονοώντας στρατιωτικά αντίποινα των ΗΠΑ. Πιθανότατα επρόκειτο για ελιγμό του Αμερικανού Προέδρου απέναντι στις ισχυρότατες πιέσεις των «ιεράκων» του Πενταγώνου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Ωστόσο, με αυτό τον ελιγμό ο Ομπάμα τοποθέτησε τον εαυτό του μέσα σε ένα λαβύρινθο από τον οποίο δύσκολα θα μπορούσε να βρει οδό διαφυγής στο μέλλον.

Λίγο μετά τη δήλωση του, άρχισαν οι (απολύτως προβλέψιμες) καταγγελίες της συριακής αντιπολίτευσης για χρήση χημικών από τον κυβερνητικό Στρατό.

Οι επιθεωρητές του ΟΗΕ επιβεβαίωσαν ότι όντως είχαν πέσει χημικά σε μία τουλάχιστον περίπτωση, κοντά στο Χαλέπι, μόνο που σύμφωνα με την (υπεράνω πάσης αντιδυτικής υποψίας) Κάρλα ντελ Πόντε, μέλος της επιτροπής του ΟΗΕ για τη Συρία και πρώην γενική εισαγγελέα στη δίκη του Μιλόσεβιτς, οι δράστες δεν προέρχονταν από το καθεστώς Άσαντ αλλά από τις τάξεις της... αντιπολίτευσης!

Πούτιν: «Έσχατη ανοησία»

Όσο για την πρόσφατη επίθεση της 21ης Αυγούστου στα περίχωρα της Δαμασκού, την οποία οι Αμερικανοί βάλθηκαν να χρεώσουν στον Άσαντ, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δικαίως μίλησε περί «έσχατης ανοησίας».

Τι λόγο είχε, αλήθεια, ο Άσαντ να εξαπολύσει χημικά σε απόσταση πέντε λεπτών με το αυτοκίνητο από το ξενοδοχείο όπου βρίσκονταν οι επιθεωρητές του ΟΗΕ, και μάλιστα τη στιγμή που η πλάστιγγα του εμφύλιου πολέμου έγερνε προς το μέρος του; Πληροφορίες από τη Μόσχα αναφέρουν ότι οι Ρώσοι διαθέτουν στοιχεία τα οποία υπονοούν ότι μυστική υπηρεσία αραβικού κράτους -μάλλον της Σαουδικής Αραβίας- παρέδωσε σε ισλαμιστές αντάρτες ποσότητα χημικών όπλων ώστε να οργανώσουν, την κατάλληλη στιγμή, προβοκάτσια εναντίον του Άσαντ και να παγιδεύσουν τον Ομπάμα.

Διαισθανόμενος το υψηλότατο ρίσκο της όποιας επέμβασης, ακόμη και περιορισμένης, ο Αμερικανός Πρόεδρος προσπάθησε τουλάχιστον να μοιράσει την ευθύνη, καθιστώντας εκ των προτέρων συνενόχους το Κογκρέσο και τους ηγέτες και των δύο μεγάλων κομμάτων.

Όπως και να έχουν τα πράγματα, η εκστρατεία κατά της Συρίας εξελίσσεται σε μεγαλοπρεπές φιάσκο για την Αμερική.

Ο Μπαράκ Ομπάμα πέτυχε το μέγιστο άθλο, να συρθεί σε μια περιπέτεια με χειρότερους όρους και από τον...Τζορτζ Μπους! Ο τελευταίος, στον πόλεμο του Ιράκ, είχε καταφέρει τουλάχιστον να έχει στο πλευρό του Βρετανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Πολωνία, τη μισή Ευρωπαϊκή Ένωση και σημαντικές αραβικές χώρες. Αντίθετα, ο Ομπάμα «έφαγε πόρτα» από τον πιο πιστό σύμμαχο της Αμερικής, τη Βρετανία, όπως και από τη Γερμανία, την Ιταλία, το Βέλγιο, το ίδιο το ΝΑΤΟ, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τον Αραβικό Σύνδεσμο. Πρακτικά, απ'όλο τον κόσμο, εκτός από την Τουρκία και τη Γαλλία του θλιβερού Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος ήρθε να επιβεβαιώσει για άλλη μια φορά ότι οι Γάλλοι Σοσιαλιστές είναι σταθερά πιο φιλικοί έναντι των ΗΠΑ και του Ισραήλ στην εξωτερική τους πολιτική από τους Γκωλικούς της Κεντροδεξιάς.

Περιττό να σημειώσουμε τον καινούριο εξευτελισμό της ελληνικής κυβέρνησης και προσωπικά του υπουργού Εξωτερικών και αντιπροέδρου του κυβερνητικού συνασπισμού, Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος, με την παροιμιώδη πολιτική βουλιμία που τον έχει χαντακώσει ουκ ολίγες φορές, έσπευσε να εμφανιστεί βασιλικότερος του βασιλέως, υπερθεματίζοντας του αμερικανικού πολέμου εναντίον της Συρίας, όταν ακόμη και οι Βρετανοί εγκατέλειπαν τους Αμερικανούς.

Όταν γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν ήταν σαφές αν ο Μπαράκ Ομπάμα θα εξασφάλιζε τελικά από το Κογκρέσο το «πράσινο φως» για τον πόλεμο που είχε ήδη αναγγείλει. Σε κάθε περίπτωση, η θέση του εμφανιζόταν ιδιαίτερα ευάλωτη. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους, ενώ ακόμη και στη Γερουσία, που ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς, η αμφισβήτηση είναι ισχυρή. Άλλοι απορρίπτουν εξαρχής κάθε πολεμική εκστρατεία εναντίον της Συρίας θυμίζοντας το προηγούμενο του Ιράκ και άλλοι απορρίπτουν τον περιορισμένο πόλεμο που εισηγείται ο Ομπάμα χωρίς να θέτει ως στόχο την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ, υποστηρίζοντας -απολύτως δικαιολογημένα- ότι είναι αδύνατον να είναι κανείς «ολίγον έγκυος»: δεν έχει κανένα νόημα να ρισκάρει η Αμερική μια πολεμική εκστρατεία που απειλεί να βάλει φωτιά στην πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής, αν δεν είναι έτοιμη να ανατρέψει τον Άσαντ παρά μόνο να τον «τιμωρήσει», όπως λέει.

Εν ολίγοις: Αν το Κογκρέσο πει «όχι» στον Ομπάμα, η Αμερική θα εμφανιστεί σαν μια «χάρτινη τίγρη» και η αδυναμία της θα μεταφραστεί ως νίκη της Συρίας, του Ιράν και της Ρωσίας. Αν του δώσει το «πράσινο φως», οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν σε μια νέα τυχοδιωκτική περιπέτεια στη Μέση Ανατολή χωρίς σαφή στόχο, χρονικό ορίζοντα και έξοδο κινδύνου. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα για το μαύρο καθηγητή από το Σικάγο, ο οποίος εξελέγη Πρόεδρος της υπερδύναμης ως αντι-Μπους, για να καταλήξει να μοιάζει πάρα πολύ με τον άξεστο Τεξανό προκάτοχο του.

Πηγή: "Επίκαιρα"