Πως η Κούβα πολέμησε το Απαρτχάιντ

Πηγή : tvxs.gr

 

Η φωτογραφία της χειραψίας του Ομπάμα με τον Πρόεδρο της Κούβας Ραούλ Κάστρο κατά την τελετή για τον θάνατο του Νέλσον Μαντέλα έκανε το γύρο του κόσμου, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις. Ο θόρυβος που προκλήθηκε από την κίνηση αυτή έφερε στο προσκήνιο τη συμβολή της Κούβας στο τέλος του Απαρτχάιντ καθώς και την πολιτική στάση των Η.Π.Α  την περίοδο εκείνη. Επιμέλεια: Νικολέττα Ρούσσου

Η ιστορική αυτή στιγμή της χειραψίας του Αμερικανού Προέδρου με τον Κουβανό ηγέτη προκάλεσε την έντονη αντίδραση των Ρεμπουπλικανών, με την αντιπρόσωπο τους Ileana Ros-Lehtinen να κάνει λόγο για μια απαράδεχτη κίνηση εκ μέρους του Μπαράκ Ομπάμα, «ο οποίος έσφιξε το χέρι ενός αιμοδιψή δικτάτορα που καταλύει την ελευθερία των Κουβανών».

Ο γραμματέας του Λευκού Οίκου Τζον Κέρυ υποστήριξε ότι ήταν η κηδεία ενός ανθρώπου που έδωσε μάχη για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην οποία προσήλθαν ηγέτες από όλο τον κόσμο με διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις. Όπως ανέφερε και ο ίδιος ο Ομπάμα στο λόγο του: «Προτρέπουμε τους ηγέτες να τιμήσουν τον αγώνα του Μαντέλα με το να υποστηρίξουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των λαών τους».

Ωστόσο υπάρχει μια στενή ιστορική σχέση ανάμεσα στην Κούβα και το καθεστώς του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Σύμφωνα με τον καθηγητή Piero Gleijeses, η Κούβα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που έστειλε στρατιωτικές δυνάμεις στην Αγκόλα το 1988, με σκοπό να καταστείλει τις δυνάμεις της Νότιας Αφρικής και να αποκτήσει ο λαός της χώρας την ανεξαρτησία του. Ο Μαντέλα είχε αναφερθεί σε κουβανέζικη νίκη το 1991 όταν είχε επισκεφθεί την Κούβα και τον τότε πρόεδρο της Φιντέλ Κάστρο λέγοντας ότι «η Κούβα τότε κατέρριψε το μύθο του αήττητου λευκού δυνάστη και ενέπνευσε τους αγώνες στη Νότια Αφρική. Έκανε τομή στην απελευθέρωση της ηπείρου μας και του λαού μου από την μάστιγα του Άπαρτχάιντ».

Για την ακρίβεια, όταν η Αγκόλα διεκδίκησε την ανεξαρτησία της από την Πορτογαλία το 1975 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ τριών μετώπων, της Κούβας, που υποστήριζε τον αγώνα των Αγκολέζων, της Νότιας Αφρικής και των Η.Π.Α. Οι δυνάμεις της Κούβας επρόκειτο να επικρατήσουν καθώς όπως είχε πει και ένας αρχηγός της CIA στην Αγκόλα «ήταν η πολιτική και στρατιωτική δύναμη με την μεγαλύτερη αφοσίωση, τους καλύτερους αρχηγούς και το καλύτερο πρόγραμμα». Για την αποφυγή της νίκης των κουβανέζικων δυνάμεων οι δυνάμεις του καθεστώτος του Απαρτχάιντ εισέβαλαν στη χώρα με την υποστήριξη των Η.Π.Α. Οι νοτιοαφρικάνικες δυνάμεις προχώρησαν στη Λουάντα και θα είχαν καταφέρει να επικρατήσουν, αν δεν υπήρχε η παρέμβαση του Κάστρο. Έπειτα, από το Νοέμβριο του 1975, μέχρι τον Απρίλιο του 1976, 3.600 Κουβανοί στρατιώτες κατέφθασαν στην Αγκόλα και απώθησαν τις νοτιοαφρικάνικες δυνάμεις πίσω στη Ναμίμπια, η οποία βρισκόταν τότε υπό την κυριαρχία του Απαρτχάιντ.

Διαβάστε επίσης: Πως η CIA "έδωσε" τον Μαντέλα το 1962

Η νίκη αυτή αποτελεί την πρώτη συμβολή της Κούβας στην απελευθέρωση της Νότιας Αφρικής από το καταπιεστικό καθεστώς του Απαρτχάιντ. Ήταν η πρώτη φορά που οι λευκοί, οι δυνάμεις του Απατρχάιντ, ηττήθηκαν από έναν στρατό που δεν ήταν λευκός. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που έγραψε η μεγάλη μαύρη νοτιοαφρικανική εφημερίδα The World: «Η μαύρη Αφρική γεύεται το μεθυστικό κρασί της δυνατότητας να καταφέρει την ολοκληρωτική απελευθέρωση». Ύστερα από τη νίκη τους, οι δυνάμεις της Κούβας παρέμειναν στην Αγκόλα προστατεύοντας τον λαό από το στρατό των Νοτιοαφρικανών, ενώ συμπεριφέρθηκαν στους Αγκολέζους με ιδιαίτερο σεβασμό, σε αντίθεση με τις Η.Π.Α, όπου σε αντίστοιχες περιπτώσεις δεν συμπεριφέρθηκε με τον ίδιο τρόπο στους λαούς που εξαρτώνται από αυτές, όπως υπογράμμισε ο καθηγητής Gleijeses. Επιπλέον οι δυνάμεις του Κάστρο, ανέλαβαν την εκπαίδευση των μελών του ANC του Μαντέλα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν στενές σχέσεις μεταξύ τους. Ο Μαντέλα είχε γράψει τότε από την φυλακή πως «είναι η πρώτη φορά που μια χώρα από άλλη ήπειρο ήρθε μόνο για να βοηθήσει τους Αφρικανούς και όχι για να πάρει κάτι».

Σε ερώτηση δημοσιογράφου να σχολιάσει τη χειραψία του Ομπάμα, ο καθηγητής Gleijeses έκανε λόγο για μια κίνηση που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό υπογραμμίζοντας τον «αισχρό» ρόλο των Η.Π.Α αναφορικά με την απελευθέρωση της Νότιας Αφρικής. «Γενικά ήμασταν στο πλευρό του Απαρτχάιντ, ενώ η Κούβα αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία του λαού της Αγκόλα και της Νότιας Αφρικής. Το πρόβλημα είναι ότι οι ομιλίες και οι χειρονομίες του Ομπάμα είναι καλές, αλλά οι καλές προθέσεις του δεν έχουν συνέχεια», είπε στο Democracy Now. Τέλος τόνισε ότι δεν υπήρχε σχέση μεταξύ της κουβανέζικης πολιτικής και της πολιτικής του Γκορμπατσόφ, καθώς υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ Κούβας και Σοβιετικής Ένωσης.