ΟΤΕ: Συρρίκνωση και αποεπένδυση έφερε η «καλή ιδιωτικοποίηση»

 του Λεωνίδα Βατικιώτη

Η πώληση του ΟΤΕ στον γερμανικό κολοσσό της Ντόιτσε Τέλεκομ το 2008, μαζί με τη μοναδική στο είδος της πώληση μέσω μεσάζοντα, του Ανδρέα Βγενόπουλου, συνοδεύτηκε από μια σειρά υποσχέσεων για το μέλλον του οργανισμού, που ως σημείο αφετηρίας τους είχαν τις ελπίδες που δημιουργούσαν τα αδιαμφισβήτητα μεγέθη της Ντόιτσε Τέλεκομ. Έτσι οι υποσχέσεις για ισχυροποίηση, επέκταση και εκσυγχρονισμό του ΟΤΕ, μείωση των τιμολογίων και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αντέκρουαν κάθε κριτική. Στο στρατόπεδο μάλιστα των διαφωνούντων δεν περιλαμβάνονταν μόνο οι συνήθεις ύποπτοι, αλλά κι η κυβερνητική παράταξη ΔΑΚΕ, ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ, Γ. Σουφλιάς, κ.α. Πέντε χρόνια μετά, είναι αρκετός χρόνος για να γίνει μια αποτίμηση των φιλοδοξιών που καλλιεργήθηκαν. Η αξιολόγηση επιβάλλεται για έναν επιπλέον λόγο: επειδή, η πώληση του ΟΤΕ όλο και συχνότερα εμφανίζεται ως παράδειγμα καλής ιδιωτικοποίησης.

Ωστόσο, στον αντίποδα των υπερφίαλων υποσχέσεων, μια σύντομη επισκόπηση στα έργα και...

τις ημέρες του γερμανικού ΟΤΕ επιβεβαιώνει ότι πέντε χρόνια μετά την ιδιωτικοποίηση του ο πάλαι ποτέ εθνικός τηλεπικοινωνιακός οργανισμός συρρικνώθηκε δραματικά σε βάρος της ποιότητας των τηλεπικοινωνιών, ενώ τα τιμολόγια δεν μειώθηκαν, αντίθετα με τις θέσεις εργασίας. Όσες δε απέμειναν, είναι κακοπληρωμένες και χαμηλής ειδίκευσης. Η “πετυχημένη ιδιωτικοποίηση” αποδείχθηκε εν ολίγοις μια καταστροφή…

Πούλα, πούλα…

Την απόσυρση των ελληνικών τραπεζών από τα Βαλκάνια και την Ανατολή Ευρώπη που δρομολογεί η Τρόικα, οδηγώντας σε μια βίαιη συρρίκνωση το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Ντόιτσε Τέλεκομ την πέτυχε με τον ΟΤΕ σεμνά και ταπεινά, χωρίς τυμπανοκρουσίες. Επί γερμανικής διοίκησης ο ΟΤΕ αποσύρθηκε από την ΠΓΔΜ εισπράττοντας 190 εκ. ευρώ, από την Σερβία (380 εκ.) και από την Βουλγαρία (717 εκ. ευρώ). Συρρίκνωση καταγράφεται και στα μερίδια των πωλήσεών του εντός της Ελλάδας, προς διάψευση όσων πίστευαν ότι καβάλα στο γερμανικό άτι ο ΟΤΕ θα σάρωνε τον ανταγωνισμό. Μουλάρι αποδείχθηκε ο Αστραχάν, με το μερίδιο αγοράς του στη σταθερή τηλεφωνία να έχει συρρικνωθεί στο 62% και τους λεγόμενους εναλλακτικούς πάροχους από το 2009 να έχουν διπλασιάσει το μερίδιό τους. Από την δίψα της διοίκησης του μεγαλύτερου τηλεπικοινωνιακού οργανισμού για ρευστό δεν γλίτωσε ούτε ο μοναδικός δορυφόρος Ελλάς Σατ, από την πώληση του οποίου αποκόμισε 208 εκ. ευρώ. Η πώληση του δορυφόρου είναι ένα από τα πολλά ολέθρια βήματα που έκανε οργανισμός στην κατεύθυνση της τεχνολογικής οπισθοδρόμησης, ακυρώνοντας το τεχνολογικό του πλεονέκτημα και ψαλιδίζοντας προηγούμενες φιλοδοξίες, όπως είχαν αποτυπωθεί στην Ψηφιακή Ατζέντα 2020, βάσει της οποίας προβλεπόταν πως μετά από 7 χρόνια το 50% των συνδέσεων στο διαδίκτυο θα έτρεχαν με ταχύτητα 50 Mbps και το υπόλοιπο 50% με 100 Mbps. Για να εκπληρωθεί όμως αυτός ο στόχος έπρεπε οι οπτικές ίνες να φτάσουν σε κάθε σπίτι. Να μην μείνουν στα ΚΑΦΑΟ, όπως τελικά θα γίνει από τη στιγμή που ο οργανισμός υπαναχώρησε από την υποχρέωση που είχε αναλάβει.

Οι οιωνοί όμως είναι άσχημοι όχι μόνο για τις υψηλές ταχύτητες του ίντερνετ (απαραίτητες όχι μόνο στους λάτρεις των παιχνίδια, αλλά και στην μεταφορά δεδομένων μεταξύ επαγγελματιών κι επιχειρήσεων) για τις οποίες θα χρειαστεί να περιμένουμε πολύ, αλλά και για το ίδιο το μέλλον της σταθερής τηλεφωνίας. «Μέχρι και πριν 5 χρόνια όταν βλέπαμε ένα φθαρμένο καλώδιο το αλλάζαμε αμέσως, ενώ κάθε χρόνο έβγαινε ένα κονδύλι που κατευθυνόταν στην αντικατάσταση απαρχαιωμένων καλωδίων. Έτσι επιλέγαμε κάθε χρόνο διαφορετικές περιοχές στις οποίες ανανεώναμε τα καλώδια. Με αυτόν τον τρόπο είχαμε πετύχει αυτή την υψηλή ποιότητα στις καθημερινές επικοινωνίες. Μετά την πώληση όμως του ΟΤΕ στους Γερμανούς η τακτική και για προληπτικούς λόγους αντικατάσταση και ανανέωση των καλωδίων έχει σταματήσει. Σε πολύ λίγα χρόνια τα καλώδια θα αρχίσουν να κόβονται. Ρεύμα περνάει από μέσα τους», τονίζει ο Γιώργος Στεφανής, αναπληρωτής γραμματέας της Πανελλήνιας Ένωσης Τεχνικών του ΟΤΕ (ΠΕΤ-ΟΤΕ). «Σε κίνδυνο είναι επιπλέον το δίκτυο και στην επαρχιακή Ελλάδα. Η υποχρέωση που ένιωθε ο ΟΤΕ να βάζει κολόνες και στο πιο απομακρυσμένο σημείο θεωρείται αναχρονισμός. Δεν γίνονται πλέον τέτοιες επενδύσεις, με αποτέλεσμα σε λίγα χρόνια να είναι πολύ αμφίβολο τι θα συμβεί όταν η σημερινή υποδομή, που δεν συντηρείται, θα αρχίσει να καταρρέει». Τότε, ενδεχομένως, οι Γερμανοί να αρχίσουν να ζητούν επιδοτήσεις από το κράτος, όπως συμβαίνει με τις άγονες γραμμές, με το πρόσχημα ότι επιτελούν κοινωνικό έργο. Το αποτέλεσμα θα είναι ο ιδιωτικοποιημένος ΟΤΕ να γίνει μια κρατικοδίαιτη επιχείρηση, επιβαρύνοντας τον προϋπολογισμό και τους φορολογούμενους.

Ακόμη και τα χαλκοκαλώδια πάνε στη Γερμανία!

Τούτων δοθέντων, προκαλεί τουλάχιστον γέλιο η πρόσφατη δήλωση του Α. Σαμαρά ότι «οι επενδύσεις που ο ΟΤΕ προγραμματίζει για τα επόμενα 4 χρόνια στην Ελλάδα αποτελούν ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία». Η βουλιμία των Γερμανών να λεηλατήσουν την περιουσία του ΟΤΕ είναι τέτοια που έχουν φτάσει ακόμη και να στέλνουν ακατέργαστα στην Γερμανία με φορτηγά και κοντέινερ τα χρησιμοποιημένα χάλκινα καλώδια που έχει στις αποθήκες του και στα φρεάτια ο Οργανισμός. Ούτε αυτά δεν αφήνουν στην Ελλάδα!

«Η υποβάθμιση του τηλεπικοινωνιακού έργου του ΟΤΕ», συνεχίζει ο Γιώργος Στεφανής, «είναι αποτέλεσμα της λεγόμενης πελατοκεντρικής λογικής που έχει επικρατήσει στον Οργανισμό. Βάσει αυτής, οι επενδύσεις κι η ανάπτυξη του οργανισμού στρέφονται εκεί που υπάρχει πελατεία κι όχι εκεί που υπάρχει ανάγκη, με βάση το κατ’ εξοχήν έργο που υποτίθεται ότι επιτελεί ο οργανισμός». Ως απόρροια αυτής της λογικής επιλέχθηκε πολύ πιθανά η είσοδος του οργανισμού στην τηλεοπτική αγορά μέσω του προγράμματος OTE-TV, που ως ισχυρό σημείο πώλησης του είχε τρία τσοντοκάναλα που μεταδίδουν πορνό 24 ώρες το 24ωρο: Sirina, Penthouse και Hustler TV. Εν ολίγοις, τσόντα εναντίον γρήγορου ίντερνετ και ποιοτικής σταθερής τηλεφωνίας σε όλη την Ελλάδα σημειώσατε …1. Σε αυτό το πλαίσιο οι επευφημίες για τα κέρδη του ΟΤΕ (253 εκ. ευρώ το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου) συνιστούν καθαρή υποκρισία, έστω κι αν είναι η χαρά του μετόχου που διψάει για υπεραξίες και βραχυπρόθεσμα κέρδη. Γιατί, τα κέρδη συντελέστηκαν: Πρώτο, σε βάρος των επενδύσεων που μειώνονται σταθερά τα τελευταία χρόνια (από 300 εκ. ευρώ το 2008 σχεδόν στα μισά, 158 εκ. ευρώ το 2012). Δεύτερο, σε βάρος των δημοσίων εσόδων όπως δείχνει η σταθερή μείωση των φόρων που πληρώνει ο οργανισμός (από 83 εκ. ευρώ το 2008, μόλις 16 εκ. το 2012). Τρίτο, σε βάρος της τσέπης μας καθώς τα τιμολόγια παραμένουν στο ύψος τους. Εδώ φυσικά οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την πολύτιμη βοήθεια της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) που απαγορεύει τις μειώσεις τιμολογίων για να μην βουλιάξουν από τον ανταγωνισμό οι μικροί πάροχοι. Πρόκειται όμως για καθεστώς που διευκολύνει τα μέγιστα και τον ΟΤΕ ο οποίος εμφανίζεται να θέλει μεν να σταματήσει να μας χαρατσώνει, αλλά να μην μπορεί για λόγους …ανωτέρας βίας. Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι πως τα κέρδη συντελέστηκαν σε βάρος της απασχόλησης. Οι θέσεις εργασίας μάλιστα θα μειωθούν σημαντικά με το νέο πρόγραμμα εθελούσιας συνταξιοδότησης που ήδη «τρέχει» στον οργανισμό, το οποίο αναμένεται να βγάλει εκτός ΟΤΕ γύρω στα 1.100 εργαζόμενους.

Μείωση θέσεων εργασίας

«Στο αποκορύφωμα της δραστηριότητάς του, το 2005, ο ΟΤΕ είχε φτάσει να απασχολεί γύρω στους 17.000 εργαζόμενους. Στη συνέχεια τέθηκαν ως απαράβατοι όροι για την ιδιωτικοποίησή του η μείωση του προσωπικού κατά 5.000 άτομα κι η άρση της μονιμότητας. Προϋποθέσεις τις οποίες με προθυμία υλοποίησαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, ανοίγοντας την κερκόπορτα που σύντομα θα οδηγήσει τον οργανισμό να απασχολεί περίπου 2.000 εργαζόμενους», τονίζει ο Θανάσης Φώλιας, μέλος του ΔΣ της Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΟΤΕ (ΟΜΕ-ΟΤΕ). Η αρνητική συμβολή του ΟΤΕ στην απασχόληση δεν σχετίζεται μόνο με την απότομη μείωση των θέσεων εργασίας, έστω κι αν αυτή υλοποιείται μέσω προγραμμάτων εθελούσιας συνταξιοδότησης. Ταυτόχρονα ο ΟΤΕ καλύπτει τα κενά, που μοιραία δημιουργούνται, μέσω προσλήψεων από δουλεμπορικές εταιρείες, όπως είναι η θυγατρικές του, E-Value και Oteplus, δίνοντας μισθούς 255 και 586 ευρώ αντίστοιχα. Έτσι καταργεί θέσεις παλιών εργαζομένων που μπορεί να στοίχιζαν στον οργανισμό ακόμη και 3.000 ευρώ, αντικαθιστώντας τις με θέσεις εξαθλίωσης. «Η συμπίεση του εργατικού κόστους πετυχαίνεται επίσης με συνεχείς παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας», συνεχίζει ο Θανάσης Φώλιας. «Οι τεχνικοί του ΟΤΕ ασφαλίζονται στο ΙΚΑ ως υπάλληλοι γραφείου, ενώ έχουμε συνεχείς μετακινήσεις εργαζομένων που συνιστούν βλαπτική μεταβολή της εργασιακής τους σχέσης. Η αυθαιρεσία της διοίκησης φτάνει σε τέτοιο σημείο ώστε δεν έχει μπει καν στον κόπο να απαντήσει στα αλλεπάλληλα εξώδικα των συναδέλφων». Η αρνητική συμβολή του ΟΤΕ στην απασχόληση φαίνεται όχι μόνο από την μείωση των θέσεων εργασίας και τη επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων. Τα τελευταία χρόνια, ταυτόχρονα, κι ως συνέπεια της εντατικοποίησης που έχουν προκαλέσει οι προαναφερθείσες αλλαγές έχουν αυξηθεί σημαντικά τα εργατικά ατυχήματα. Όπως αναφέρεται στο περιοδικό Οθόνη των Εργαζομένων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης του ΟΤΕ από 28 και 16 ατυχήματα που είχαν καταγραφεί το 2008 στον ΟΤΕ και την Κοσμοτέ, το 2012 έφθασαν τα 33 και 19 αντίστοιχα. Με το αίμα κακοπληρωμένων εργατών επομένως αυξάνονται τα κέρδη του ΟΤΕ.

Πληθωρισμός αργυρώνητων μανδαρίνων

Η άλλη όψη του νομίσματος των εργασιακού Νταχάου που έχει επιβάλλει η γερμανική διοίκηση στον ΟΤΕ, αντιγράφοντας τις καλύτερες παραδόσεις του Ράιχ, είναι το πάρτι εκατομμυρίων που γίνεται από τα στελέχη του ΟΤΕ. Ετήσιοι μισθοί για τους διευθυντές της τάξης των 250.000 ευρώ και προκλητικά προνόμια, που δεν έχουν θιγεί στο ελάχιστο κατά τη διάρκεια της πρόσφατης κρίσης, με αποκορύφωμα τον μισθό του προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου Μιχ. Τσαμάζ που μαζί με τα μπόνους έφθασε τα 1.246.365 ευρώ (καλά διαβάσατε: 103.864 ευρώ τον μήνα!) συνθέτουν την εικόνα μιας κάστας αργυρώνητων μανδαρίνων που με την χλιδή τους προκαλούν το δημόσιο αίσθημα. Να αναφερθεί μάλιστα ότι, προς διάψευση των ανοησιών που επαναλαμβάνουν οι νεοφιλελεύθεροι για αποτελεσματικότερη και πιο ευέλικτη διοίκηση του ιδιωτικού τομέα σε αντίθεση με την γραφειοκρατική και πολυπρόσωπη και δαπανηρή ελέω εξυπηρετήσεων διοίκηση που χαρακτηρίζει τις επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα, ότι ο ΟΤΕ πριν την εκχώρησή του στους Γερμανούς είχε 4 γενικούς διευθυντές ενώ σήμερα έχει 17! Εν ολίγοις το παλιό οργανόγραμμα του εργατικού δυναμικού του ΟΤΕ αποδεικνύεται πολύ πιο δημοκρατικό από το σημερινό που χαρακτηρίζεται από ακραίες αντιθέσεις: φεουδαρχικά προνόμια για τα στελέχη, πείνα κι εργασιακή ανασφάλεια για το προσωπικό!

Όλα τα παραπάνω παρότι εμπλουτίζουν τα επιχειρήματα κατά της ιδιωτικοποίησης και υπέρ της ανάγκης επανακρατικοποίησης του ΟΤΕ σπάνια τίθενται στον δημόσιο διάλογο. Αλγεινή εντύπωση μάλιστα προκαλεί η ανοχή που απολαμβάνει ο γερμανικός ΟΤΕ ακόμη κι από τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως έδειξε η συνάντηση στις 3 Οκτώβρη με την διοίκηση του ΟΤΕ του Γιώργου Σταθάκη, βουλευτή και υπεύθυνου τομέα Ανάπτυξης της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ…