Από ποιους κινδυνεύει το αίτημα για έξοδο από το ευρώ;

του Δημήτρη Καζάκη

ΕΡΩΤΗΣΗ: Υπάρχουν σήμερα τμήματα της αστικής τάξης, ή αστικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να «σηκώσουν» το αίτημα της εξόδου από το ευρώ και φυσικά από την ΕΕ;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Συγκροτημένο τμήμα της αστικής τάξης (τόσο της μονοπωλιακής, όσο και της μη μονοπωλιακής) που να ζητά, να απαιτεί την έξοδο από ευρώ μόνο, ή και από την ΕΕ δεν υπάρχει. Γι' αυτό και δεν βλέπουμε αστικές δυνάμεις να το ζητούν. Ούτε καν στο βάθος του πολιτικού ορίζοντα. Όσοι ισχυρίζονται ότι υπάρχουν στρώματα της άρχουσας τάξης υπέρ της εξόδου του ευρώ μόνο ή και από την ΕΕ, ας μας τα δείξουν. Ας μας δείξουν πώς και που κάτι τέτοιο εκφράζεται. Πρόκειται για μια ανοησία που λάνσαρε το κατεστημένο, ώστε να στιγματιστεί το αίτημα της εξόδου από το ευρώ και την ΕΕ ως αποκύημα σκοτεινών συμφερόντων. Ξέρετε, το «λόμπι» ή η «συμμορία της δραχμής» κι άλλα τέτοια φαιδρά. Από αυτούς το άρπαξαν και κάποιες δυνάμεις της αριστεράς όπως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, η Παπαρήγα και κάποιοι από το ΑΝΤΑΡΣΥΑ προκειμένου να αποδυναμώσουν το λαϊκό, πατριωτικό και ταυτόχρονα δημοκρατικό περιεχόμενο του αιτήματος. Γι’ αυτό και κανένας τους δεν αποδέχεται αυτό καθαυτό το αίτημα αυτό της εξόδου και της εισαγωγής εθνικού κρατικού νομίσματος, είτε γιατί το χαρακτηρίζει «εθνικιστικό», όπως κάνει η ηγεσία Τσίπρα του ΣΥΡΙΖΑ, είτε γιατί δεν είναι αρκούντως «αντικαπιταλιστικό», ή «ταξικό» όπως το νομίζουν όλοι οι άλλοι.

Η ιστορία είναι παλιά, απλά επαναλαμβάνεται με νέους όρους. Και στην παλιά ναζιστική κατοχή, ιδίως στα πρώτα δυο χρόνια, γινόταν μια επίμονη προσπάθεια να ταυτιστεί το αίτημα της εθνικής αντίστασης με τις δυνάμεις εκείνες που ήθελαν την αποκατάσταση της επικυριαρχίας των Βρετανών στην Ελλάδα. Έτσι οι εκπρόσωποι των δυνάμεων κατοχής, της κομαντατούρ απέδιδαν το κίνημα της εθνικής αντίστασης και κυρίως το ΕΑΜ ως συνωμοσία των Βρετανών και του φαύλου πολιτικού συστήματος που δραπέτευσε μετά την κατάρρευση του μετώπου. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν ακόμη και «αντιστασιακές» φωνές. Την προβληματική αυτή την ασπάστηκαν και τότε κάποιοι στην αριστερά και αρνήθηκαν είτε από σκοπιμότητα, είτε από αμέριστη βλακεία - που σε τέτοιο βαθμό ισοδυναμεί πάντα με προδοσία - την συμμετοχή τους στην εθνική αντίσταση στο όνομα της αναγκαίας συμπλήρωσής των εθνικών και πατριωτικών καθηκόντων με "ταξικά" συνθήματα και άλλα τέτοια φαιδρά. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα.

Το αίτημα για έξοδο από το ευρώ και φυσικά από την ΕΕ δεν μπορεί να το σηκώσει καμιά αστική δύναμη, καμιά καθεστωτική δύναμη. Ούτε του παρόντος, ούτε του μέλλοντος. Μόνο ο λαός και πιο συγκεκριμένα τα εργαζόμενα στρώματά του που παραδοσιακά αποτελούσαν την εργατική τάξη και σήμερα έχουν χάσει την συγκρότηση τάξης. Κι ο λόγος είναι απλός. Δεν μπορεί να υπάρξει έξοδος από το ευρώ και την ΕΕ σήμερα χωρίς μεγάλες βαθιές ριζικές ανατροπές στο σύστημα πολιτικής και οικονομίας της χώρας. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά. Τέτοιες ανατροπές καμιά αστική ή καθεστωτική δύναμη δεν μπορεί να τις αντέξει.

Το αίτημα αυτό λοιπόν δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ούτε δεξιό, ούτε αριστερό. Μπορεί να είναι μόνο λαϊκό, πατριωτικό, δημοκρατικό και να αφορά στο σύνολο του λαού. Και ναι μεν, αν το προσεγγίσει κανείς γενικά και αφηρημένα το όλο ζήτημα, μπορεί να φανταστεί μια μετάβαση από ευρώ σε εθνικό νόμισμα χωρίς να θιχτούν οι βασικές δομές της πολιτικής οικονομίας της Ελλάδας όπως αυτή την γνωρίζουμε επί δεκαετίες. Με άλλα λόγια να φανταστεί κανείς την εισαγωγή σε εθνικό νόμισμα σαν μια μετάβαση προς τα πίσω, δηλαδή στην πρότερα, προ ευρώ, κατάσταση της Ελλάδας. Όμως αυτό μπορεί να γίνει μόνο στο επίπεδο της φαντασίας και με φαντασιοπληξίες δεν μπορείς να αναλύεις την πραγματικότητα, ούτε να ασκείς πολιτική και μάλιστα προς όφελος του λαού. Καμιά μετάβαση σε εθνικό νόμισμα από μόνη της δεν θα λύσει τα προβλήματα του λαού και της χώρας, αλλά και καμιά μετάβαση σε εθνικό νόμισμα δεν μπορεί να γίνει από μόνη της, ξεκομμένη δηλαδή από αναγκαίες βαθιές τομές στο επίπεδο της οικονομίας και της πολιτικής υπέρ του λαού. Διαφορετικά δεν θα μπορέσει ν’ αντέξει στις συνθήκες του βίαιου ανοίγματος των οικονομιών που επιβάλλουν αγορές και μηχανισμοί σε υπερεθνικό επίπεδο.

Όποιος νομίζει ότι η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα είναι το ίδιο εύκολη για την άρχουσα τάξη, για την ολιγαρχία αυτού του τόπου, όπως έγινε με την μετάβαση στο ευρώ, δεν έχει πιάσει κάβο από το τι συμβαίνει. Η αστική τάξη της χώρας, ιδίως στις πολιτικές και οικονομικές της κορυφές, έχει αφομοιωθεί πλήρως από το σύστημα εξάρτησης και υποταγής του ευρώ. Οι ίδιοι οι όροι αναπαραγωγής του ντόπιου μονοπωλιακού κεφαλαίου προϋποθέτουν την ύπαρξη του ευρώ, της ευρωζώνης και της αφομοιωτικής τους δύναμης έναντι των εθνικών οικονομιών εντός και εκτός ΕΕ. Δεν υπάρχει γι’ αυτούς ζωή εκτός ευρώ και ευρωζώνης. Δεν έχουν πια αυτοτελή συμφέροντα εκτός ευρώ και μάλιστα ενάντια στο ευρώ. Πρόκειται για μια άκρως παρασιτική, κομπραδόρικη, ραντιέρικη και κρατικοδίαιτη ολιγαρχία που ξέρει μόνο να κερδίζει από την λεηλασία. Γι’ αυτό και έχει παραδοθεί πριν καν ξεκινήσει η όποια μάχη.

Έτσι ή αλλιώς η άρχουσα τάξη αυτού του τόπου, τόσο η πολιτική, όσο και η οικονομική, δεν υπήρξε ποτέ σ’ ολόκληρη την ιστορία της πατριωτική δύναμη, δεν νοιάστηκε ποτέ γι’ αυτόν τον τόπο, για την Ελλάδα, πέρα από την μετατροπή της σε προνομιακό πεδίο λεηλασίας και τυχοδιωκτισμών. Από την εποχή του πρώτου δανείου που λύσσαξε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο προπάτορας του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης της επίσημης Ελλάδας έως σήμερα, να αντληθεί από το Λονδίνο και έτσι «να ενοχοποιήσει, ούτως ειπείν, την Αγγλίαν εν τη εκβάσει της ελληνικής επαναστάσεως» και να δώσει αφορμή «εις την έναρξιν αμοιβαίων σχέσεων» μεταξύ Ελλάδος και Αγγλίας, όπως έλεγε ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος στις οδηγίες του και με τον τρόπο αυτό να εξαναγκάσει την Αγγλία να εγκαταλείψει την «ουδετερόφιλη» στάση και να μετατρέψει την «εν σπαργάνοις» Ελλάδα σε προτεκτοράτο της, οι κυβερνώντες την χώρα ήταν ανίκανοι να επιδείξουν πατριωτική στάση.

Ο πατριωτισμός τους πάντα – με ιδιότυπη εξαίρεση τον Καποδίστρια – περνούσε πρώτα από το Λονδίνο, το Παρίσι, ενίοτε από το Βερολίνο, αργότερα από την Ουάσιγκτον και πάει λέγοντας. Ήταν πάντα ένας πατριδοκάπηλος πατριωτισμός στην υπηρεσία των μεγάλων ξένων συμφερόντων. Τα στηρίγματα της εξουσίας τους πάντα τα αναζητούσαν στο εξωτερικό στις αυλές των μεγάλων δυνάμεων μετατρέποντας την Ελλάδα σε ημιαποικία. Γι’ αυτό και δεν μπόρεσαν ποτέ να παίξουν προοδευτικό ρόλο και να βοηθήσουν αυτή την χώρα να σταθεί στα πόδια της. Σήμερα οι επίγονοί τους έχουν παραδοθεί στο μοιραίο: στην διάλυση και επίσημη κατάλυση της Ελλάδας προς όφελος μιας «πλανητικής οικονομίας» όπου κυριαρχεί η απόλυτη ελευθερία των κεφαλαίων, των αγορών και της νομαδικού εργατικού δυναμικού σε βάρος κάθε έννοιας εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας.

 
Αυτό δεν σημαίνει ότι ορισμένα στρώματα της αστικής τάξης, κυρίως της μη μονοπωλιακής που η επιβίωσή τους συνδέεται οργανικά με την ύπαρξη της εθνικής οικονομίας και της εσωτερικής αγοράς, κάτω από την απειλή της απόλυτης καταστροφής τους δεν θα δουν ευνοϊκά ένα τέτοιο αίτημα. Όμως, αυτά τα στρώματα μπορούν να το υποστηρίξουν όχι σαν δικό τους αίτημα, αλλά σαν ένα αυθεντικά λαϊκό αίτημα που απαιτεί πολλά περισσότερα από το να γυρίσουμε απλά στην πρότερα κατάσταση της παλιάς δραχμής. Μπορούν να υποστηρίξουν το αίτημα προσχωρώντας στο λαϊκό κίνημα κι όχι πρωτοστατώντας σ' αυτό. Είναι η φύση της κατάστασης τέτοια. Γι’ αυτό και ο μεγαλύτερος κίνδυνος σήμερα για τον εκμαυλισμό του αιτήματος δεν προέρχεται από τα «δεξιά», δηλαδή από την σκοπιά εκείνων που πιθανώς να θέλουν να γυρίσουμε στην παλιά δραχμή με τους όρους που λειτουργούσε η Ελλάδα πριν το ευρώ, αλλά από τα «αριστερά», δηλαδή από όλους εκείνους που το απορρίπτουν ή το μεταφράζουν όχι ως κορυφαίο λαϊκό, πατριωτικό, δημοκρατικό αίτημα σήμερα, αλλά με τον δικό τους υστερόβουλο αριστερό, αντικαπιταλιστικό, ή ταξικό τρόπο.