Η χαριστική βολή στην ελληνική οικονομία και στα νοικοκυριά

του Δημήτρη Καζάκη

Με ένα αληθινό ρεσιτάλ καιροσκοπισμού, πολιτικής αγυρτείας, απίστευτης υποκρισίας και προκλητικού δοσιλογισμού, ο φερόμενος ως πρωθυπουργός κ. Σαμαράς σε ομιλία του στην Πολιτική Επιτροπή του κόμματός του την Πέμπτη 30/8 τα είπε όλα:

«…κλείνουμε το πακέτο περικοπής κρατικών δαπανών, όπως ξέρετε, κατά 11,5 δισεκατομμύρια, πράγμα που είναι συμβατική μας υποχρέωση. Μερικές- πολλές να πω καλύτερα- απ’ αυτές τις περικοπές είναι δύσκολες, επώδυνες, πονάνε. Αλλά είναι και αναπόφευκτες. Γιατί χωρίς αυτές, η χώρα θα επέστρεφε ξανά στο σημείο μηδέν της αναξιοπιστίας και ουσιαστικά θα έβγαινε από το ευρώ. Πράγμα που θα ήταν ασύγκριτα πιο οδυνηρό για όλους. Και καταστροφικό για τη χώρα. Πρόκειται για το τελευταίο τέτοιο πακέτο περικοπών! Άλλο δεν αντέχει η Ελληνική Οικονομία. Και πρόκειται, για πρώτη φορά, για περικοπές που θα συνοδεύονται από άμεσα μέτρα και προϋποθέσεις ανάκαμψης. Όπως πάντοτε επιμέναμε… Γιατί αμέσως μετά, εφ’ όσον γίνει σαφές ότι η Ελλάδα πλέον τηρεί τα συμφωνηθέντα, θα δοθεί η επόμενη δόση του δανείου, που θα πάει στο σύνολό της σχεδόν στο εσωτερικό της χώρας. Πού; Το μεγαλύτερο μέρος για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος, ώστε να υπάρχει επιτέλους ρευστότητα. Χωρίς την οποία δεν μπορεί να γίνει απολύτως τίποτε. Κι ένα σημαντικό μέρος για να επιστραφούν οι οφειλές του δημοσίου σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις μέσα στην Ελλάδα, ώστε να υπάρξει ανακούφιση στην αγορά, να αρχίσει να κυκλοφορεί χρήμα και να ανακοπούν η ανεργία και τα λουκέτα…»

Που θα φτάσει η ανεργία;

Ας τα πάρουμε ένα-ένα. Από πού κι ως πού το συγκεκριμένο πακέτο των 11,5 δις ευρώ είναι το «τελευταίο πακέτο περικοπών», γιατί «άλλο δεν αντέχει η ελληνική οικονομία»; Δηλαδή αυτό το «αντέχει»; Που είναι η απόδειξη, ή τα επιχειρήματα που δείχνουν ότι η ελληνική κοινωνία και η οικονομία της «αντέχει» ένα ακόμη τέτοιο πακέτο περικοπών; Γιατί δεν βγαίνει κάποιος από τους ψοφοδεείς «τεχνοκράτες» της συγκυβέρνησης να μας αποδείξει ότι αυτό το πακέτο περικοπών το «αντέχει» το καράβι που ήδη βουλιάζει αύτανδρο; Η αγοραστική δύναμη του μέσου ελληνικού νοικοκυριού, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, έχει πέσει στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Πώς λοιπόν «αντέχει» κι άλλο ο οικογενειακός προϋπολογισμός να υποστεί περικοπές και μειώσεις που θα τον επιβαρύνουν γύρω στα 3.000 ευρώ μέσα στην επόμενη διετία; Δηλαδή θα χρειαστεί να μειωθεί το μέσο διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού τουλάχιστον κατά 4,5% σε τρέχουσες τιμές.

Την περίοδο 2008-2011 για κάθε 1% που μειωνόταν το διαθέσιμο εισόδημα του νοικοκυριού σε τρέχουσες τιμές, η ανεργία αύξανε κατά 85 χιλιάδες. Αυτό σημαίνει ότι η επιπλέον μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά 4,5% θα αυξήσει την ανεργία πάνω από 382 χιλιάδες. Αντέχει η ελληνική οικονομία και κοινωνία άλλους 382 χιλιάδες ανέργους, οι οποίοι θα εκτινάξουν επίσημα την ανεργία στα τέλη του 2014 γύρω στο 1.600.000 ανέργους; Αντέχει η ελληνική οικονομία και κοινωνία επίσημη ανεργία της τάξης του 32%, όσο θα φτάσει μετά την εφαρμογή των νέων περικοπών και μειώσεων;  

Την ίδια περίοδο του 2008-2011, την περίοδο δηλαδή της σημερινής κλιμακούμενης ύφεσης, για κάθε 1% αύξηση της συνολικής επίσημης ανεργίας, η ανεργία στους νέους (15-24 ετών) αυξανόταν κατά 2,0%, ενώ στις ηλικίες 25-34 ετών η ανεργία αυξανόταν κατά 1,4%. Μην ξεχνάμε ότι ήδη το ποσοστό των ανέργων νέων ηλικίας 15-24 ετών ανέρχεται στο 54,9% τον Μάιο του 2012, ενώ στις ηλικίες 25-34 ετών, το ποσοστό ανεργίας ανερχόταν τον ίδιο μήνα στο 31,6%. Με τα νέα μέτρα περικοπών και μειώσεων η ανεργία στους νέους αναμένεται για τις ηλικίες 15-24 ετών να υπερβεί το εντυπωσιακό 70% στα τέλη του 2014, ενώ για τις ηλικίες 25-34 ετών θα υπερβαίνει το 44%!

Μπορείτε να φανταστείτε το ποσοστό μετανάστευσης των νέων με τέτοια επίπεδα ανεργίας; Ένα στα δύο νέα παιδιά ηλικίας έως 34 ετών θα αναγκαστούν να αναζητήσουν μεροκάματο στο εξωτερικό. Ποια κοινωνία και ποια οικονομία αντέχει τέτοια επίπεδα ανεργίας; Ποια οικονομία και ποια κοινωνία αντέχει μια τέτοια μαζική έξοδο; Ειδικά των νέων της.

Και τέλος πάντων ποιος είναι αυτός που αποφασίζει για την εξολόθρευση μιας ολόκληρης γενιάς, γιατί εκτίμησε ότι «αντέχει» ακόμη ένα πακέτο μέτρων; Ποιος είναι ο κ. Σαμαράς που μας λέει ότι η ελληνική οικονομία και κατά συνέπεια η ελληνική οικογένεια, «αντέχει» ακόμη; Η προσωποποίηση του αργόσχολου επαγγελματία πολιτευτή που δεν ίδρωσε ούτε μια ημέρα της ζωής του για τον επιούσιο, θα μας πει ότι «αντέχουμε» ακόμη άλλα 11,5 δις περικοπές και μειώσεις, άλλους 382 χιλιάδες πρόσθετους ανέργους εκ των οποίων τουλάχιστον οι 160 χιλιάδες θα είναι ηλικίας έως 34 ετών; Με ποιο κριτήριο θεωρεί αυτός ο κύριος ότι η ελληνική οικογένεια «αντέχει»; Με κριτήριο την τσέπη του; Μήπως με την τσέπη του ασυνείδητου υπουργού οικονομικών, των άλλων υπουργών και παρατρεχάμενων αυτής της άθλιας συγκυβέρνησης; Με την τσέπη του κ. Βενιζέλου; Ή με την τσέπη του κ. Κουβέλη, που έχει το απίστευτο θράσος να μας το παίζει, αυτός και οι σκερβελέδες του κόμματός του, δημοκράτες και αριστεροί;

Αν πάρουμε επίσης ως αληθινή την σχέση που δίνει η Eurostat μεταξύ ανεργίας και απόλυτης φτώχειας στην Ελλάδα για την περίοδο της ύφεσης 2008-2011, τότε η εκτίναξη της επίσημης ανεργίας άνω του 30% σημαίνει επίπεδο εξαθλίωσης του ελληνικού λαού γύρω στο 40%! Ενώ ένα 60% του πληθυσμού θα βρίσκεται σε κίνδυνο να πέσει κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας. Θα τρεμοπαίζει δηλαδή στα όρια. Αυτό σημαίνει ότι γύρω στο 40% του πληθυσμού της χώρας θα προσπαθεί να επιβιώσει με συσσίτια και κοινωνικά παντοπωλεία, ενώ το 60% του πληθυσμού θα επιβιώνει με φτηνοδουλειές χωρίς μέλλον. Κι αν αυτή η κατάσταση δεν οδηγήσει να μαζεύουμε μαζικά τους τουμπανιασμένους από τα παγκάκια και τους δρόμους με τα κάρα του δήμου, αυτό θα οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στα μεταναστευτικά εμβάσματα από το εξωτερικό, στην φιλανθρωπία και στην κοινωνική αλληλεγγύη του πληθυσμού. Πάντως το θέαμα της ειδικής υπηρεσίας του Δήμου που πολύ νωρίς το πρωί θα μαζεύει όσους πέθαναν εκτεθειμένοι το προηγούμενο βράδυ, δεν θα το αποφύγουμε. Όπως δεν το απέφυγαν και όλες οι άλλες χώρες που υπέστησαν την ίδια βίαιη «προσαρμογή».

Τι θα γίνει με τις συντάξεις;

Σε τέτοιες συνθήκες ανεργίας και φτώχειας θα μπορέσει να σταθεί ασφαλιστικό ταμείο και σύνταξη; Ήδη η αύξηση της ανεργίας (24% εκτιμάται έως τα τέλη του 2012, ή 1.200.000 άτομα) και η μείωση των μισθών, στερούν την κοινωνική ασφάλιση από πόρους 9,5 δισ. ευρώ, η εισφοροδιαφυγή από την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία καθώς και από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης με 8,5 δισ. ευρώ και η μη καταβολή των οφειλών του κράτους από το 1993 στα ασφαλιστικά ταμεία (12 δισ. ευρώ) έχουν οδηγήσει τα ταμεία στα όριά τους. Που θα βρουν τα ασφαλιστικά ταμεία να καλύψουν τα επιπλέον 3 δις ευρώ που θα στερηθούν από την αύξηση της ανεργίας λόγω του νέου πακέτου; Που θα βρουν να καλύψουν τα επιπλέον 2,7 δις ευρώ που θα στερηθούν από την αύξηση της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασία λόγω εκτίναξης της ανεργίας;

Ήδη το ΙΚΑ έχει καταφύγει στον δανεισμό για να καταβάλει τις τρέχουσες συντάξεις. Για πόσο ακόμη τα ασφαλιστικά ταμεία θα μπορούν να καταβάλουν συντάξεις; Ακόμη κι αυτές τις άθλιες κουτσουρεμένες συντάξεις που προβλέπονται από το νέο πακέτο περικοπών και μειώσεων. Σκεφτείτε μόνο ότι το πακέτο περικοπών που αφορά στις συντάξεις ανέρχεται στο σύνολό του στα 3,5 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος (2,3 δισ. ευρώ) να αφορά την προοδευτική μείωση σε όλες τις κύριες και επικουρικές συντάξεις με ανώτατο πλαφόν, καθώς και την μείωση δαπανών από τον «εξορθολογισμό των εφάπαξ». 

Με άλλα λόγια η συγκυβέρνηση έρχεται να πετσοκόψει τις συντάξεις και τα εφάπαξ κατά 3,5 δις ευρώ και να επιβαρύνει τα ασφαλιστικά ταμεία τουλάχιστον κατά 5,7 δις ευρώ μόνο από την αύξηση της ανεργίας, της αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας που συνεπάγονται τα μέτρα της. Δηλαδή έρχεται να μεγαλώσει την «τρύπα» των ασφαλιστικών ταμείων με πάνω από 2,2 δις ευρώ! Και μόνο αυτό εγγυάται ότι ασφαλιστικό σύστημα δεν θα υπάρχει μέχρι το τέλος του 2014, ίσως και πολύ νωρίτερα.

Μη φοβάστε όμως. Ο φερόμενος ως πρωθυπουργός επ’ ονόματι Σαμαράς και όλο το επιτελείο των εγκάθετων της συγκυβέρνησης έκρινε ότι «αντέχει» και το ασφαλιστικό σύστημα, αλλά και οι συνταξιούχοι. Το πολύ-πολύ να πεθάνουν και οι δύο.

Που θα φτάσουν τα ιδιωτικά χρέη;

Κι όχι μόνο αυτό. Η συνεχής λιτότητα, οι περικοπές και οι μειώσεις έχουν σαν αποτέλεσμα την επιβάρυνση του μέσου ελληνικού νοικοκυριού και με επιπλέον ιδιωτικό δανεισμό. Η τελική καταναλωτική δαπάνη αποτυπώνει με εθνικούς όρους τις δαπάνες των νοικοκυριών προκειμένου να καλύψουν τις πιο βασικές κοινωνικές ανάγκες τους. Το 2008, χάρις στο ευρώ και την πολύχρονη λιτότητα, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών καλυπτόταν κατά 7,7% με ιδιωτικό δανεισμό. Με άλλα λόγια, το διαθέσιμο εισόδημα δεν έφτανε για να καλύψει τις βασικές καταναλωτικές δαπάνες κι έτσι το νοικοκυριό κατέφευγε στον δανεισμό.

Πριν το ευρώ, τα στοιχεία δείχνουν ότι ήταν ίσα βάρκα, ίσα νερά. Το 2011 η κάλυψη των βασικών καταναλωτικών δαπανών των νοικοκυριών με ιδιωτικό δανεισμό είχε υπερδιπλασιαστεί και έφτασε στο 15,6%. Με τα νέα μέτρα τα νοικοκυριά μέχρι το τέλος του 2014 θα αναγκαστούν να αναζητήσουν γύρω στο 23% των βασικών τους καταναλωτικών δαπανών από δανεικά. Που σημαίνει γύρω στα 46 δις ευρώ νέος καθαρός δανεισμός προς τα νοικοκυριά, ή 10 χιλιάδες ευρώ δανεικά ανά νοικοκυριό την επόμενη διετία. Τώρα, πού θα βρεθούν τόσα δανεικά και πόσο θα στοιχίσουν, ας αφήσουμε να μας το εξηγήσει το 70% των νοικοκυριών που κυριολεκτικά αγκομαχάνε να τα βγάλουν πέρα με τα δάνεια που έχουν ήδη.

Που θα φτάσει η διάλυση της οικονομίας;

Και να σκεφτούμε ότι αυτό που έχει απομείνει στην ελληνική οικονομία για να συγκρατεί κάπως τον ρυθμό της ύφεσης, μιας και θα μπορούσε κάλλιστα να τρέχει ήδη με διψήφια ποσοστά, είναι η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών. Αυτή το 2011 σε δείκτες όγκου βρισκόταν μόλις στο 92,9% του 2000. Συνολικά την περίοδο της ύφεσης 2008-2011 η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών έχει υποχωρήσει κατά 11,4%. Η κατάσταση στο επίπεδο των επενδύσεων είναι κατά πολύ χειρότερη. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου (σε δείκτες όγκου), που δείχνει τις νέες επενδύσεις στην ελληνική οικονομία έχει καταρρεύσει στο 79,3% του 2000. Με άλλα λόγια η κινητήρια δύναμη της ελληνική οικονομίας είναι «καπούτ».

Όσο για το περίφημο «θαύμα» των εξαγωγών της ελληνικής οικονομίας, που τόσο πολύ επικαλούνται όλες οι κυβερνήσεις των μνημονίων, είναι ένας μύθος. Πρώτα-πρώτα γιατί χωρίς νέες επενδύσεις δεν μπορεί να υπάρξει εξαγωγικό μπουμ και μάλιστα διαρκείας. Δεύτερο γιατί αυτό που εμφανίστηκε ως αύξηση των εξαγωγών, στο βαθμό που είναι αληθινή, σήμαινε την στροφή προς το εξωτερικό μέρους της ήδη υφιστάμενης προσφοράς προϊόντων και υπηρεσιών. Πρόκειται για αντανακλαστικό που προκαλεί η ίδια η κρίση και η κατάρρευση της εσωτερικής αγοράς. Τίποτε περισσότερο. Γι’ αυτό άλλωστε και οι εξαγωγές (σε δείκτες όγκου) αφού το 2010 γνώρισαν μια αύξηση της τάξης του 4,2% πάνω από το επίπεδο του 2000, το 2011 κάθισαν στο 99,7% του 2000! Τέτοιο «θαύμα»!

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Κάτι πολύ απλό. Το χτύπημα της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών μέσα από τις μειώσεις και τις περικοπές θα επιδεινώσει δραματικά την ύφεση με ρυθμούς πολύ μεγαλύτερους από τους σημερινούς. Και να σκεφτεί κανείς ότι ήδη οι εκτιμήσεις για το 2012 θέλουν την ύφεση να υπερβαίνει το 7%. Έως το 2014 η ύφεση θα έχει μετατραπεί ολοκληρωτικά σε κατάρρευση και γενικευμένη παρακμή της ελληνικής οικονομίας. Αυτό βέβαια υπό την προϋπόθεση ότι θα τους αφήσουμε να συνεχίσουν το θεάρεστο έργο τους.

Γιατί το κάνουν;

Δεν ξέρουν ότι όχι μόνο δεν «αντέχει» η ελληνική οικονομία, αλλά θα οδηγηθούμε σε πολύ χειρότερη κατάσταση από την τωρινή; Το ξέρουν πολύ καλά. Ο ίδιος ο Σαμαράς τον Σεπτέμβρη πέρυσι, όταν ο τότε φερόμενος ως πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου γύριζε από μια ανάλογη περιοδεία στο Βερολίνο και το Παρίσι και ένα νέο πακέτο μέτρων ήταν στο τραπέζι προκειμένου η χώρα να αποκτήσει την «αξιοπιστία» της προς τους διεθνείς τοκογλύφους, έλεγε τα εξής: «Μόλις χθες, κορυφαίος Γερμανός πολιτικός -και, μάλιστα, πρώην υπουργός των Οικονομικών- είπε ότι με αυτά τα μέτρα που παίρνονται στην Ελλάδα, “όχι μόνο δεν σηκώνεις τον ασθενή στα πόδια του, αλλά τον ρίχνεις στο φορείο”. Εγώ τι παραπάνω να πω; Αυτό δεν φωνάζω δύο χρόνια τώρα; Φαίνεται ότι έξω έχουν αρχίσει και καταλαβαίνουν. Μέσα τι θα γίνει; Εδώ, στην Ελλάδα, που δεν καταλαβαίνει κανείς τίποτα. Φτάσαμε στο σημείο ο κόσμος να μην ξέρει τι του ξημερώνει αύριο. Και, δυστυχώς, αυτή η κυβέρνηση να μην καταλαβαίνει τι τραβάει ο κόσμος». (ΝΕΤ, 30/9/2011)

Λίγες ημέρες αργότερα ο ίδιος ο Σαμαράς έλεγε στην Εκτελεστική Γραμματεία του κόμματός του: «Η λάθος συνταγή και τα αρνητικά αποτελέσματα που βλέπουμε σήμερα, δίνουν το περιθώριο σε μιαν ισχυρή κυβέρνηση να κάνει επαναδιαπραγμάτευση. Οι δανειστές μας δεν θέλουν αλλαγή των στόχων της πολιτικής. Αλλά ούτε εμείς θέλουμε να αλλάξουμε τους στόχους της πολιτικής. Θέλουμε να αλλάξουμε τους τρόπους, ακριβώς για να επιτύχουμε τους στόχους. Όταν η πολιτική αυτή απομακρύνεται από τους στόχους, όταν αντί να μειώσει το έλλειμμα, το αυξάνει, όταν αντί να διευκολύνει τις αποκρατικοποιήσεις, τις αποτρέπει, εμείς δεν πρέπει να ζητήσουμε άλλη πολιτική για να πιάσουμε τους στόχους; Ποιος μπορεί να επιμένει επ’ άπειρον σε μια συνταγή που αποτυγχάνει;» Την απάντηση στο τελευταίο ερώτημα την δίνει σήμερα ο ίδιος ο Σαμαράς ως πρωθυπουργός.

Όμως το τρομακτικό δεν είναι η απάτη ως τέχνη της πολιτικής που ασκείται ανελλιπώς απ’ όλες τις κυβερνήσεις και τα κόμματα δελφίνους επί δεκαετίες. Το αληθινά τρομακτικό είναι ότι ο Σαμαράς και η συμμορία του ευρώ αποδέχονται να επιβάλλουν πακέτα μέτρων που ξέρουν ότι θα αποτύχουν και θα καταστρέψουν την χώρα μόνο και μόνο γιατί «είναι συμβατική μας υποχρέωση». Δεν έχει σημασία ποιος και τι υπέγραψε σε βάρος της χώρας. Δεν έχει σημασία που την οδηγεί αυτή η «συμβατική υποχρέωση». Οι κυβερνώντες θεωρούν χρέος τους να οδηγήσουν μια χώρα στην καταστροφή κι έναν λαό στην σφαγή γιατί αλλιώς θα βγούμε από το ευρώ, «πράγμα που θα ήταν ασύγκριτα πιο οδυνηρό για όλους». Έως πότε θα οδηγείται ο εργαζόμενος στην ανεργία, την εξαθλίωση και τον στιγματισμό, γιατί διαφορετικά θα είναι χειρότερα; Πόσο χειρότερα;

Τι θα γίνει δηλαδή, θα πέσει ο ουρανός να μας πλακώσει; Πότε με την δραχμή ήμασταν χειρότερα από σήμερα; Σε δυο μόνο περιπτώσεις: Αφενός, σε συνθήκες πολέμου και ανοιχτής κατοχής. Και αφετέρου υπό καθεστώς ξένων νομισμάτων και ελεγχόμενης χρεοκοπίας από τους ξένους δανειστές. Αυτό παλιά. Γιατί σήμερα η κατάσταση που βιώνουμε συνδυάζει αρμονικά τα πιο ζωτικά στοιχεία και από τις δυο περιπτώσεις.

50 ολόκληρα χρόνια από τα 190 του ελληνικού κράτους, ο ελληνικός λαός υπέφερε υπό καθεστώς «ισχυρού νομίσματος», όπως και να το έλεγαν κάθε φορά, φράγκο, στερλίνα, ράϊχσμαρκ, ή δολάριο, προκειμένου οι ξένοι δανειστές να εξασφαλίσουν τον έλεγχο της χρεοκοπημένης Ελλάδας.

Μόνο το εθνικό νόμισμα συνδέθηκε με τους αγώνες του λαού για εθνική κυριαρχία και ευημερία. Μόνο με το εθνικό νόμισμα μπόρεσε στ’ αλήθεια να προοδεύσει αυτός ο τόπος, τις λίγες φορές και για το πολύ λίγο που τον άφησαν να το πετύχει. Γι’ αυτό και μόνο με την ιδέα του εθνικού νομίσματος, της δραχμής, ο Σαμαράς και η συμμορία του, αφιονίζεται όπως ο διάολος με το λιβάνι. Έτσι ήταν ανέκαθεν όλοι οι δοσίλογοι πολιτικοί. Και μόνο η ιδέα ότι ο λαός μπορεί να χαλάσει τα σχέδια των αφεντικών του ευρώ, τους προκαλεί τρόμο και πανικό. Αυτό που μπορούμε να εγγυηθούμε στον κ. Σαμαρά είναι ότι το «λόμπι της δραχμής», όπως θέλει να χαρακτηρίζει την μεγάλη πλειοψηφία του λαού που σφαγιάζεται στο βωμό του «ισχυρού νομίσματος», θα τον στοιχειώσει κι αυτόν και όλη την συμμορία του ευρώ.

Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 2/9/2012