Στα μονοπάτια του μηδενισμού

του Τάσου Παππά

Ο Ισπανός στοχαστής Φερνάντο Σαβατέρ έχει γράψει ότι «υπάρχουν τρομοκρατίες που στηρίζονται στην αλαζονεία του φανατισμού και άλλες που επωφελούνται από την αληθινή απελπισία». Η φανατική πίστη σ’ έναν σκοπό, το μίσος για ό,τι εμποδίζει την επίτευξή του και η αξιοποίηση του κλίματος απελπισίας που επικρατεί στην κοινωνία συγκροτούν το πλαίσιο δράσης των ένοπλων οργανώσεων που έχουν ως πηγή έμπνευσης κοσμικές ιδεολογίες.

Η τρομοκρατία με σημείο αναφοράς κάποια από τις πολλές εκδοχές της αριστερής ιδεολογίας ή του αναρχισμού ενδιαφερόταν για την απήχηση που είχαν στους πολίτες οι απόψεις της, περιέγραφε τον κόσμο που ονειρευόταν, ήταν ιδιαιτέρα προσεκτική στις επιλογές των στόχων. Στις προκηρύξεις τους οι οργανώσεις δεν μιλούσαν απαξιωτικά για τον λαό, η κριτική τους απευθυνόταν στο κράτος, τους θεσμούς, τους διανοούμενους, τα ΜΜΕ και τα κόμματα που συλλήβδην τα χαρακτήριζαν καθεστωτικά.

Η «17 Νοέμβρη» επαιρόταν γιατί κατέγραφε υπολογίσιμα ποσοστά συμπάθειας. Την 1η Φεβρουαρίου 1989 σε γκάλοπ το 17% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι συμφωνούσαν με το περιεχόμενο των προκηρύξεών της, ενώ το 5,82% είχε πει ότι θα την ψήφιζε αν κατέβαινε στις εκλογές. Λίγα χρόνια αργότερα προκαλούσε ανοιχτά το κράτος: «Καλέστε μια μαχητική εκδήλωση 1.000.000 εργαζομένων εναντίον μας. Αυτός είναι ένας απλός τρόπος να μας κάνετε να σταματήσουμε».

Διαβάζοντας σήμερα τα κείμενα της οργάνωσης «Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς», έχεις την αίσθηση ότι τα μέλη της δεν έχουν ανάλογες ανησυχίες, για το πώς δηλαδή θα εισπράξει η κοινωνία το μήνυμά της, την οποία μάλιστα περιγράψουν ως «ανθρώπινο κοπάδι που κάθε τέσσερα χρόνια επιλέγει εθελοντικά το δυνάστη του» [προκήρυξη 16 Νοεμβρίου 2009]. Για να επανέλθουν έναν χρόνο αργότερα σημειώνοντας ότι «Αυτός είναι ο λαός, μιας θορυβώδης μάζα με κατεβασμένο κεφάλι, ακατάπαυστη γκρίνια, κακομοιριά και ψυχολογία όχλου».

Στα κείμενα των εμβληματικών οργανώσεων της πρώτης φάσης, η εργατική τάξη, οι εργαζόμενοι γενικότερα, αποτελούσαν το κοινωνικό υποκείμενο το οποίο, υπό την καθοδήγηση της ένοπλης πρωτοπορίας, θα έφερνε την ανατροπή. Για τη «Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς» την πρώτη ύλη του επαναστατικού εγχειρήματος συγκροτούν «το ριζοσπαστικό κομμάτι του αντιεξουσιαστικού χώρου και οι “υγιείς” παραβατικοί κύκλοι».

Αυτή η φρασεολογία δεν παραπέμπει στους θεωρητικούς του μαρξισμού και του αναρχισμού, για τους οποίους ο λαός είναι κάτι το ιερό. Είναι πιο κοντά στις αντιλήψεις του Ρώσου μηδενιστή Σεργκέι Νετσάγεφ. Στο βιβλίο του «Η κατήχηση του επαναστάτη» [εκδόσεις «Αρμός»] έγραφε ότι καθήκον του επαναστάτη είναι «να περιφρονεί την κοινή γνώμη». Ο επαναστάτης υπογράμμιζε πως «έχει διαρρήξει κάθε σχέση με το πολιτικό σύστημα, με όλον τον πολιτισμένο κόσμο, με όλους τους νόμους, τις καθωσπρέπει συμπεριφορές, τους γενικά αποδεκτούς κανόνες, την ηθική του κόσμου τούτου». Οι προθέσεις των οργανώσεων της νέας γενιάς τρομοκρατίας δεν δείχνουν να στοχεύουν στην εγκαθίδρυση μιας άλλης μορφής εξουσίας. Τους είναι αρκετό να αποσταθεροποιούν την εκάστοτε εξουσία.

Διαφορές με το παρελθόν υπάρχουν και στον τρόπο λειτουργίας. Οι πρώτες οργανώσεις ήταν μικρές και κλειστές συνωμοτικές ομάδες και γι” αυτό ήταν δύσκολη η εξάρθρωσή τους. Τα μέλη τους ήταν καλά εκπαιδευμένα και πρόσεχαν να μην αφήνουν ίχνη. Οι σημερινές θυμίζουν περισσότερο μαζικούς χώρους. Το μειονέκτημα αυτής της επιλογής είναι ότι εντοπίζονται πιο εύκολα και είναι ευάλωτες στη διάβρωση, αφού δεν πρέπει να υπάρχει διαδικασία δοκιμασίας. Το πλεονέκτημα όμως είναι ότι στρατολογούν με μεγαλύτερη συχνότητα από έναν ευρύτερο κύκλο ανθρώπων. Γι” αυτό και το φαινόμενο είναι πιο μαζικό.

από την Εφημερίδα των Συντακτών μέσω "tvxs.gr"