Όταν εκτός από την ανοχή δοκιμάζεται και η κοινή λογική από το ΔΝΤ

του Δημήτρη Καζάκη

Γράψε λάθος και πάμε από την αρχή! Αυτό διαμηνύει το ΔΝΤ στην τελευταία του ετήσια έκθεση World Economic Outlook (Οκτώβριος 2012). Χαρές και πανηγύρια στα επιτόπια κανάλια μαύρης προπαγάνδας. Επιτέλους η Λαγκάρντ «μας» δικαίωσε. Παραδέχτηκε ότι έκαναν λάθος στις εκτιμήσεις τους. Τι ωραία, τι καλά! Είμαστε μια ωραία παιδική χαρά!

Μέχρι πρόσφατα το ΔΝΤ εξακολουθούσε να χτυπάει δυνατά το τύμπανο της δημοσιονομικής ορθοδοξίας - οι χώρες θα έπρεπε να προσπαθήσουν να ελέγξουν τα ελλείμματά τους, ανέφερε το ΔΝΤ, και εκείνοι που βρίσκονται κάτω από την έντονη πίεση της αγοράς δεν είχαν άλλη επιλογή από το να εφαρμόσουν σχέδια δραστικής μείωσης του ελλείμματος «πλήρως και χωρίς καθυστέρηση». 

Όμως τώρα το ΔΝΤ δεν εμφανίζεται και τόσο σίγουρο. Η παγκόσμια ύφεση που συνεχίζει να είναι απρόβλεπτη και η παγκόσμια ανισορροπία της οικονομίας που δεν λέει να υποχωρήσει, το αναγκάζουν να βρει μια δικαιολογία γιατί η δημοσιονομική του ορθοδοξία δεν έχει τα αποτελέσματα που διαφημίζουν οι αρχιερείς της. Στην τελευταία έκθεση World Economic Outlook (WEO), το ΔΝΤ μιλά για πρόβλημα «δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών». Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι στις εκτιμήσεις του το ΔΝΤ χρησιμοποιούσε λάθος συντελεστές πολλαπλασιαστικών συνεπειών στην οικονομία για τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτούσε να υιοθετηθούν από τις οικονομίες υπό κηδεμονία. Γι’ αυτό και υποεκτίμησε τις συνέπειες στην ύφεση, στην ανεργία, στις επενδύσεις. Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ, πήρε στους οικονομολόγους του πέντε χρόνια...
βαθύτατης ύφεσης για να αντιληφθούν ότι οι πολλαπλασιαστικές συνέπειες στην οικονομία από τις συνταγές λιτότητας και περικοπών είναι μεγαλύτερες από ό, τι είχε αρχικά υποτεθεί, ειδικά σε περιπτώσεις «όπου συγχρονισμένη δημοσιονομική προσαρμογή λαμβάνει χώρα σε πολλές οικονομίες».

Να τι αναφέρει η περιβόητη έκθεση του ΔΝΤ: «Η κύρια διαπίστωση, με βάση τα στοιχεία για 28 οικονομίες, είναι ότι οι πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία προβλέψεων σχετικά με την ανάπτυξη συστηματικά υστερούν αρκετά από την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης, από 0,4 έως 1,2, ανάλογα με την πηγή των προβλέψεων και τις ιδιαιτερότητες της κατά προσέγγισης εκτίμησης. Άτυπα στοιχεία δείχνουν ότι οι πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιήθηκαν για να παραχθούν αυτές οι προβλέψεις είναι περίπου 0,5. Έτσι οι πραγματικοί πολλαπλασιαστές μπορεί να είναι υψηλότεροι, στο εύρος από 0,9 έως 1,7.»

Τι σημαίνουν όλα αυτά σε απλά ελληνικά; Σημαίνουν ότι οι «ειδικοί» του ΔΝΤ υπολόγιζαν ότι για κάθε 1 εκατοστιαία μονάδα μειώσεων και περικοπών του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής θα είχε ως συνέπεια 0,5 εκατοστιαίες μονάδες συρρίκνωσης της οικονομίας. Όμως έπεσαν έξω γιατί η εμπειρία έδειξε ότι για κάθε 1 εκατοστιαία μονάδα λιτότητας είχε ως συνέπεια 0,9 έως 1,7 εκατοστιαίες μονάδες συρρίκνωσης της οικονομίας, δηλαδή ύφεσης. Έτσι λέει η έκθεση.

Να γιατί έπεσαν έξω τα παιδιά. Να γιατί η ύφεση που προκάλεσε η επιμονή στη δική τους δημοσιονομική ορθοδοξία ήταν πολύ μεγαλύτερη απ’ αυτήν που είχαν αρχικά προβλέψει. Και καλά, πώς είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πολλαπλασιαστής ύφεσης της λιτότητας ήταν μόνο 0,5; Πρόκειται για «άτυπα στοιχεία», όπως μας λέει η έκθεση. Τι σημαίνει «άτυπα στοιχεία»; Σημαίνει πολύ απλά ότι κάποιος ή κάποιοι αποφάσισαν αυθαίρετα ότι οι πολλαπλασιαστές ύφεσης της δημοσιονομικής συνταγής του ΔΝΤ είναι 0,5. Και μάλιστα για όλων των ειδών τις οικονομίες, χωρίς να κάνουν τον κόπο να μελετήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και συνάγουν συμπεράσματα.

Καταλάβατε τι ομολογεί η έκθεση του ΔΝΤ και η κ. Λαγκάρντ; Ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτεί το εν λόγω ευαγές ίδρυμα στηρίζεται σε αυθαίρετες γενικές εκτιμήσεις των επιτελείων του, δηλαδή σε «άτυπα στοιχεία», τα οποία δεν στηρίζονται σε κανενός είδους μελέτη των συνθηκών των συγκεκριμένων οικονομιών που καλούνται να τις εφαρμόσουν. Και ήρθαν τώρα, πέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας ύφεσης, να μας πουν με δείγμα 28 οικονομιών ότι δυστυχώς έπεσαν έξω.

Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εγώ ησύχασα! Τώρα που παραδέχτηκαν το λάθος τους θα γίνουν όλα μέλι-γάλα. Διότι ένα απλό λάθος ήταν στους πολλαπλασιαστές. Τι είναι ένας συντελεστής σε μια εξίσωση; Σιγά τα λάχανα. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, ούτε βέβαια τίθεται θέμα αξιοπιστίας του ΔΝΤ και της τρόικας. Θέμα αξιοπιστίας υπάρχει μόνο για την Ελλάδα που αρνείται να πετύχει τους στόχους που της θέτει το ΔΝΤ και η τρόικα. Έστω κι αν οι στόχοι αυτοί είναι παντελώς αυθαίρετοι. Δεν έχει καμιά σημασία.

Για να καταλάβετε τι συμβαίνει, φανταστείτε ότι έχετε έναν μηχανικό που του έχετε αναθέσει να σας χτίσει μια οικοδομή. Κι αυτός ο μηχανικός κάνει λάθος στον υπολογισμό του μπετόν και του οπλισμού της οικοδομής. Θα μου πείτε, τι είναι ένα λάθος στον υπολογισμό; Το ίδιο αναρωτιέται αθώα και το ΔΝΤ. Τίποτε δεν είναι εκτός κι αν η οικοδομή που σχεδίασε αυτός ο μηχανικός καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια των ενοίκων της.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους πολλαπλασιαστές του ΔΝΤ. Οι «ειδικοί» της τρόικας ήρθαν στην Ελλάδα χωρίς να έχουν κάνει κανενός είδους μελέτη των συνθηκών, των όρων και των διαρθρωτικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας. Αν είχαν κάνει μια τέτοια μελέτη θα ήξεραν ποιες θα ήταν οι πολλαπλασιαστικές συνέπειες στην ελληνική οικονομία των μέτρων που πρότειναν. Ήρθαν εξοπλισμένοι με τους πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιούν αυθαίρετα σε κάθε περίπτωση. Και ήρθαν μ’ αυτούς γιατί δεν ενδιαφέρονται για την τύχη της ελληνικής οικονομίας. Άλλος ήταν ο σκοπός τους.

Από την πρώτη στιγμή, δηλαδή από τα πρώτα μέτρα μειώσεων και περικοπών, φάνηκε ότι ο πολλαπλασιαστής ύφεσης στην ελληνική οικονομία ξεκινούσε από 1,5 και κλιμακωνόταν έως 2 για κάθε 1 εκατοστιαία μονάδα λιτότητας. Με άλλα λόγια από την πρώτη στιγμή για κάθε 1 δις ευρώ προσαρμογή, η ελληνική οικονομία έχανε 1,5 δις ευρώ έως 2. Κι έτσι η βουτιά στην εσωτερική κατανάλωση των νοικοκυριών, αλλά και στις επενδύσεις εξασφάλιζε την εκρηκτική αύξηση της ανεργίας. Πόση ευφυΐα χρειαζόταν για να το αντιληφθεί κανείς; Μια απλή τριβή με τους αριθμούς αρκούσε.

Όμως ο σκοπός της τρόικας ήταν εξαρχής άλλος. Δεν ενδιαφέρεται για την σταθεροποίηση των δημοσιονομικών, ούτε για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αλλά για να βοηθήσει τους δανειστές (τράπεζες και επενδυτικά κεφάλαια) να εξασφαλίσουν τις αποδόσεις τους μέσα από την λεηλασία της χώρας. Τι κι αν αυτό σημαίνει μια πρωτοφανή ύφεση για την ελληνική οικονομία. Η δικαιολογία ήταν έτοιμη. Η Ελλάδα είναι «μοναδική περίπτωση». Αυτό δεν συνεχίζει να λέει ένας από τους αρχιερείς του δόγματος, ο γερμανός υπουργός Βόλφγκανγ Σόιμπλε;

Τι κι αν αυτή η δημοσιονομική προσαρμογή οδηγεί το 60% και πλέον του ελληνικού πληθυσμού κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας. Τι κι αν έχει οδηγήσει ήδη την ανεργία σε επίπεδα που δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί από μια τυπική οικονομία της αγοράς, όπως αποδεικνύει το παράδειγμα της Ισπανίας και της Νότιας Αφρικής, που για χρόνια κινούνται σ’ αυτά τα επίπεδα ανεργίας παρά το μέγεθος και τον πλούτο της οικονομίας τους. Τι κι αν έχει οδηγήσει πάνω από 3 χιλιάδες συνανθρώπους μας στην αυτοκτονία λόγω απελπισίας. Τι κι αν δημιούργησε για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας ένα όλο και πιο ευρύ στρώμα απόρων, που κυριολεκτικά δεν έχουν στον ήλιο μοίρα και το αν ζουν ή πεθαίνουν εξαρτάται αποκλειστικά από την διαθέσιμη κοινωνική αλληλεγγύη και την φιλανθρωπία.

Τώρα το ΔΝΤ εκ μέρους της τρόικας ομολογεί ότι έκανε ένα μικρό λαθάκι στις εκτιμήσεις του. Να μωρέ, έπεσε έξω στους πολλαπλασιαστές. Κι επομένως η τραγική κατάσταση της Ελλάδας λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν είναι «μοναδική περίπτωση», αλλά τυπική περίπτωση χώρας που υποβάλλεται στην χημειοθεραπεία της δημοσιονομικής ορθοδοξίας.

Ποια είναι η σημασία αυτής της ομολογίας; Μήπως θα αναστηθούν τα χιλιάδες θύματα αυτής της πολιτικής; Μήπως θα ξαναβρούν την δουλειά που έχασαν τα εκατομμύρια των ανέργων; Μήπως θα αντιστραφεί η πορεία ύφεσης της οικονομίας; Μήπως θα αντιμετωπιστεί η φτώχεια; Τίποτε απ’ όλα αυτά.

Το επιτελείο του ΔΝΤ ομολογεί ότι έκανε λάθος για να συνεχίσει τα ίδια. Πρόκειται για το άλλοθι αναπροσαρμογής των εκτιμήσεών του προς το χειρότερο. Κι έτσι η σχιζοφρένεια και ο παραλογισμός συνεχίζεται. Το ΔΝΤ αναπροσαρμόζει τις εκτιμήσεις του προς το χειρότερο και συνεχίζει να επιμένει στην ίδια δημοσιονομική ορθοδοξία. Δεν έχουν καμιά σημασία οι συνέπειες στην οικονομία, στην απασχόληση, στην κοινωνική συνοχή. Το πρόγραμμα, όπως είπαμε, έχει άλλους στόχους: το γενικό ξεπούλημα.

Αυτό μας είπε και η κ. Λαγκάρντ. Μιας και δεν πρόκειται να πιαστούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, ας δώσουμε έμφαση στις «διαρθρωτικές αλλαγές». Τι σημαίνει αυτό σε απλά ελληνικά; Δεν έχει καμιά σημασία αν το πρόγραμμα της δημοσιονομικής προσαρμογής πετυχαίνει τους στόχους που έχει εξαγγείλει, σημασία έχει να προχωρήσει η εκποίηση της ελληνικής οικονομίας, οι ιδιωτικοποιήσεις, το ακόμα μεγαλύτερο άνοιγμα στα καρτέλ, τα τραστ και τα μονοπώλια της αγοράς, με μια λέξη το γενικό ξεπούλημα.

Το μυαλό τους στο κεχρί! Και η αξιοπιστία της τρόικας; Θα τολμήσει κανείς να θέσει θέμα αξιοπιστίας της τρόικας, ειδικά τώρα που το ίδιο το ΔΝΤ ομολογεί λάθος εκτιμήσεις; Μήπως ο κ. Σαμαράς και το σινάφι του θα σηκωθεί να θέσει θέμα αξιοπιστίας της τρόικας, όταν η κ. Μέρκελ ή κάποιος άλλος μιλήσει για «έλλειμμα αξιοπιστίας» της Ελλάδας; Όχι, βέβαια. Ο δωσίλογος είναι για να διαμαρτύρεται εικονικά ώστε έπειτα να υποχωρεί γιατί δήθεν δεν μπορεί να κάνει τίποτε μπροστά στις υπέρτερες δυνάμεις του κατακτητή.

«Περιθώρια άμεσης αλλαγής της συνταγής δημοσιονομικής πολιτικής, που εφαρμόζεται από την αρχή του προγράμματος στήριξης, είναι σχεδόν ανύπαρκτα», ανέφερε κατά την διάρκεια συζήτησης του προσχεδίου Προϋπολογισμού, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. «Από την ώρα που η Ελλάδα προσέφυγε στον μηχανισμό στήριξης και δεδομένων των αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας, ο χώρος σχεδιασμού πολιτικών είναι αυστηρά περιορισμένος και εξαρτημένος από το πλαίσιο συνεργασίας με τους εταίρους και δανειστές μας», συμπλήρωσε ο κ. Σταϊκούρας. Περιγράφοντας τις απώλειες των Ελλήνων πολιτών την τελευταία διετία, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών έκανε λόγο για «ηράκλεια προσπάθεια με θυσίες 49 δισ. που δεν οδήγησαν σε αντάξιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα… Η οικονομία αντίθετα, ακολούθησε πτωτική πορεία και η συνολική ύφεση ξεπέρασε το 22% του ΑΕΠ, ενώ η ανεργία φτάνει το 25%».

Αυτά, εξήγησε, «οφείλονται στην έλλειψη σχεδίου αντιμετώπισης κρίσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που προκάλεσε την ελληνική κρίση δανεισμού, αλλά και στο ότι δεν δόθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, η δέουσα προσοχή σε μέτρα ανάκαμψης της οικονομίας - και όσα επιχειρήθηκαν, δεν προχώρησαν». Υπάρχει μεγαλύτερη και πιο ολοκληρωμένη ομολογία δωσιλογισμού; Υπάρχει τίποτε χειρότερο από την ομολογία ότι η χώρα έχει παραδοθεί αύτανδρη στον αυτόματο πιλότο ενός μηχανισμού χρεοκοπίας προς όφελος τρίτων, των δανειστών της χώρας; Η πλήρης παράδοση της χώρας και του λαού της στους κατακτητές επί Τσολάκογλου, σε τι διαφέρει από την ομολογία Σταικούρα;

Τι φταίει για όλα αυτά; Μήπως οι χρεοκοπημένες συνταγές της τρόικας; Όχι βέβαια. Μήπως το τρομακτικό έλλειμμα αξιοπιστίας του ΔΝΤ, της ΕΕ και του ευρώ, που έταζαν λαγούς με πετραχήλια, αλλά οδήγησαν στην απόγνωση λαούς και χώρες με πρώτη την Ελλάδα; Όχι βέβαια. Ο δωσίλογος, ακόμη κι όταν ομολογεί τον δωσιλογισμό του, το κάνει για να ρίξει το φταίξιμο στους συμπατριώτες του: «Το έλλειμμα αξιοπιστίας που διαμορφώθηκε τα τρία προηγούμενα χρόνια ήταν μεγάλο και δύσκολα διαχειρίσιμο» είπε ο κ. Σταικούρας. Με άλλα λόγια, εμείς φταίμε γι’ αυτά που παθαίνουμε. Για το ΔΝΤ, το ευρώ, τα επιτελεία της ευρωζώνης, τους δανειστές, τους κερδοσκόπους και τα αρπαχτικά των αγορών, δεν τίθεται κανένα θέμα αξιοπιστίας, αλλά για την Ελλάδα είναι κορυφαίο θέμα. Κλασσική ταχτική γκάνγκστερ. Το θύμα φταίει για όλα.

«Διαπιστώνουμε ότι πολλά κράτη της ευρωζώνης καλούνται να μειώσουν δραστικά το βιοτικό τους επίπεδο σε έκταση που δεν είχε γίνει στο παρελθόν», διαπίστωσε ο κ. Σταϊκούρας. Με βάση την πραγματικότητα αυτή, η «κυβέρνηση εθνικής ευθύνης καλείται να βγάλει τη χώρα απ' το τέλμα, εντός του ευρώ, με άμεση επιδίωξη την εξασφάλιση πρωτογενούς πλεονάσματος απ' την επόμενη χρονιά». Τρία πουλάκια κάθονταν και κάπνιζαν ταμπάκο!

Τι να πει κανείς; Το ΔΝΤ ομολόγησε το λάθος του για να συνεχίσει τα ίδια. Μάλιστα στην έκθεσή του, ενώ ομολογεί τους λανθασμένους πολλαπλασιαστές, αυτό δεν το εμποδίζει από το να χρησιμοποιήσει τους παλιούς αυθαίρετους συντελεστές πολλαπλασιαστικών επιδράσεων για την ελληνική οικονομία, αλλά και για την παγκόσμια. Αυτό που μας λέει είναι, μην ανησυχείτε κάναμε λάθος εκτίμηση, αλλά τώρα με τα ίδια εργαλεία κάνουμε την σωστή. Η Ελλάδα θα υποστεί ύφεση της τάξης του 6% για το 2012, ενώ για το 2013 η ύφεση θα υποχωρήσει στο 4%! Γιατί; Διότι έτσι θέλει το επιτελείο του ΔΝΤ με κριτήρια εντελώς αυθαίρετα.

Οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ από το 2008 ακολουθούν το εξής αλάνθαστο γνώμονα: προβλέπω ύφεση φέτος και ανάκαμψη του χρόνου. Μπορεί επί πέντε συναπτά έτη να πέφτει έξω, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτε. Κάποτε δεν θα πέσει μέσα; Κάποτε δεν θα δεήσει η οικονομία από μόνη της να βγει από την ύφεση παρά τα όσα της κάνουν; Τι σημασία έχει αν περάσουν άλλα πέντε, δέκα, είκοσι, ή τριάντα χρόνια; Έτσι ή αλλιώς η δημοσιονομική ορθοδοξία των ευαγών ιδρυμάτων τύπου ΔΝΤ και ευρωζώνης, όπως και κάθε θεολογία, δεν στηρίζεται στην κοινή λογική, ούτε στην επιστημονική μελέτη της πραγματικότητας για να διδάσκεται από τα λάθη της. Δεν αναγνωρίζει καν λάθη, απλά κάτι λάθος πολλαπλασιαστές εκ των υστέρων που δεν σημαίνουν απολύτως τίποτε για το δόγμα. Αυτό που ενδιαφέρει τα εν λόγω ευαγή ιδρύματα είναι η κατοχή της αιωνιότητας, να τους ανήκει το μέλλον έστω κι αν αυτό στοιχίσει την γενοκτονία ολόκληρων λαών, όπως συμβαίνει αυτή την στιγμή με τον ελληνικό λαό. 

Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 14/10/2012